In schriftelijke vorm wordt al bij de apostolische vader Ignatius van Antiochië (overleden 110) de eucharistie gedefinieerd als de gave waarin Christus werkelijk lichamelijk aanwezig is. Uit circa 150 dateert de beschrijving van de eucharistische liturgie door Justinus de Martelaar, waarin Ignatius' weergave wordt bevestigd en blijkt dat de viering op zondagochtend plaats had.
Christus in eucharistie, door Joan de Joanes, 16e eeuw
Met de eucharistie worden Christus' lijden en verrijzenis gevierd. Het is het teken van het nieuwe verbond, van eenheid in Christus en binnen de Katholieke Kerk van eenheid met de hiërarchie: paus, bisschoppen, priesters en diakens.
Niet alleen belangrijk is dat de tekenen van brood en wijn, lichaam en bloed van Christus worden: ook de deelnemers worden veranderd. Door de eucharistie worden de deelnemende gelovigen verenigd met de Heer en worden zo tot volk van God. Het gaat dus om vereniging met de Heer, om later, in het gewone leven, de Heer uit te dragen. Men ontvangt dus het Lichaam van Christus, de hostie, om zijn lichaam, de kerk, te worden.